*Teknoloji her geçen gün gelişmektedir. Bu gelişim bizler için olumlu olmakla birlikte zaman zaman gereğinden fazla kullanılması durumunda olumsuzluklar da oluşturmaktadır. Bağımlılık, kişinin herhangi bir maddde veya nesneye karşı geliştirmiş olduğu ve hayatında olumsuzluklar oluşturan bir sorun olarak tanımlanabilir. Özellikle ergenlik döneminde gelişen oyun bağımlılığından bahsetmek istiyorum.
* Oyun bağımlılığı, yeni gelişen bir bağımlılık türü. Teknolojinin gelişimi ile dijital ortama aktarım oluşmuş ve bu durumun önüne geçebilmek adına da koruyucu önleyici çalışmalar sürdürülmeye başlanmıştır. Ergenlerde oyun bağımlılığı, özellikle covid-19’un pandemi sürecinin yaşanması ile hız kazanmıştır. Online sürece geçilmesi ile bazı önlemler alınmıştır. Bu önlemler ile insanlar sosyal medya-dijital oyunlar gibi alanlara ilgisini yönlendirmiştir. Bu şekilde ergenlerde oyun bağımlılığı gelişimi yadsınamaz. Dijital oyunlar gereğinden fazla kullanılmadığı takdirde bazı olumlu özellikler de taşımaktadır. Kişinin yaratıcı düşünmesine, görsel zekasının gelişimine, farklı insanlar ile sosyalleşmesine ve yardımlaşması gibi olumlu, iyi özellikleri de görülmektedir. Oyun bağımlılığının gereğinden fazla olması ise, bazı sağlık sorunlarına, uyku düzensizliğine ve depresif semptomların görülmesine yol açmaktadır. Ergenlik döneminde birçok sorun ile karşılaşmaktadırlar. Bu durumun nedenleri arasında ergenin psikolojik dayanıklılığının düşük olması, değersizlik hissinin olması, olgunlaşmamış olmak ve zararlı alışkanlıklara sahip bir arkadaş çevresi olması etkili olmaktadır.
*Yapılan bir araştırmada oyun bağımlılığının psikolojik belirtileri için:
-Kişinin çevresine karşı ihmal etmesinin ortaya çıkması. (Aile, iş, sosyallik.)
-Kişi sadece oyun oynadığı zamanlarda kendini iyi hissetmekte ve gün içinde zamanının çoğunu bu şekilde geçirmektedir.
-Kişi oyun oynamadığı zamanlarda depresif semptomlar göstermektedir.
*Fiziksel belirtileri için:
-Uyku düzeninde bozulmalar.,
-Sırt ağrısı.
-Baş ağrıları.
-Yemek yeme düzeninde bozulmalar.
*Bir ergeni oyun bağımlısı olarak nitelendirebilmemiz için bahsedecek olduğumuz tanı kriterlerini karşılaması gerekmektedir.
-Dijital oyun bağımlılığının farkında olmasına rağmen bu davranışa yineleyici bir şekilde devam etmesi.
-Dijital oyun oynama davranışını kontrol etmek konusunda başarısızlıklar yaşaması, azaltamamak veya bu bağımlılığa son verememe hali.
-Zihinlerinde sürekli olarak dijital oyunlar bulunur. Hayatının merkezine dijital oyunu koyan ergen bu bilişsel sürecindeki yoğunluğa son vermekte zorlanmaktadır.
-Dijital oyun oynama davranışına bir süreliğine ara verdiğinde, oynamadığında sinirli olmak, öfkelenmek ve üzülmek gibi yoksunluk semptomlarının gözlenmesi.
-Daha önceden kişiye zevk veren, ilgi duyduğu aktivitelere karşı yoğun ilgisizlik mevcut çünkü ergen, hayatının merkezine dijital oyun’u koymaktadır.
*Ergen, pandemi süreci ile ve ergenlik döneminin getirmiş olduğu bazı durumlar ile sosyal içekapanıklılık gösterebilmektedir. Bu durumdan kaynaklı olarak da çoğu zaman dijital oyun bağımlılığına sahip olabilmekte. Bu tip durumlarda ergenin, sosyalleşmesi, spor, sanat, müzik gibi kendisine iyi gelebilecek, kendisini iyi hissedebileceği aktivitelere yönelmesi onun için oldukça olumlu olacaktır. Ayrıca sosyal desteğinin olması ile, ergene ailesi, arkadaşları destek olması noktasında oyun oynama davranışına karşı ilgisi de azalacaktır.
BERK KARAOĞLU
UZMAN KLİNİK PSİKOLOG-AİLE DANIŞMANI
ÖZEL BERK KARAOĞLU AİLE DANIŞMA MERKEZİ