Karne ve Sınav Notlarına Karşı Çocuğun Psikolojisi ve Öneriler

Karne dönemi, sınav notları, çocukları okul çağında olan her aile için gündem oluşturabilmektedir. Peki çocuklarımız sınavlarından düşük veya yüksek not aldıklarında, karne günü geldiğinde veya notları açıklandığında, ebeveynler olarak onlara verebileceğimiz en doğru tepki nedir? Elbette bu noktada, dikkat etmemiz gereken bir kaç başlık bulunmaktadır. Bu makalemizde başarı ve başarısızlık kavramları, notların aslında neyi ifade ettiği ve nasıl tepki verilmesi konularına değineceğiz.

Karne ve Başarı / Başarısızlık Kavramı 

Unutulmamalıdır ki karne, her ne kadar çocukların akademik başarıları hakkında bilgi verse de, onların sadece derslerden aldıkları notları göstermekte ve genel bir kavram olarak “başarılı/başarısız” demek için yeterli olmamaktadır. Zayıf veya yüksek notlarla dolu bir karne ile eve gelen çocuklara karşı verilen tepkiler onların başarıya karşı görüşlerini etkileyebilmektedir. Örneğin çok yüksek notlara sahip bir karne ile eve gelen çocuklarımızın başarısını oldukça büyük tepkiler vererek kutlamak, onlarda “ebeveynlerim başarıya çok önem veriyorlar, onları mutlu ve memnun etmek için her zaman böyle başarılı olmalıyım, hiç başarısız olmamalıyım” gibi düşüncelere sebep olarak stres, sınav kaygısı, başarı kaygısı gibi problemler yaşamalarına yol açabilmektedir. Benzer şekilde, düşük notlar ile eve gelen çocuklarımızın başarısız olduklarına dair verilen aşırı tepkiler onların kendilerini yetersiz ve öfkeli hissetmelerine neden olacaktır. Çocuklarımızın notları ne olursa olsun, bu notlar üzerine konuşurken aşırı tepkiler ve sert söylemlerden uzak durmalıyız. Elbette ki akademik başarı, çocuklarımızın geleceği için önemlidir, fakat problemin kaynağını bulmak yerine kendisine odaklanmak, bu noktada pek işe yaramayacaktır. 

Karne ve sınav notları neyi ifade eder? 

Çocuklarımızın karne notları, onların hem akademik hem sosyal-psikolojik anlamda zorlandıkları veya başarılı oldukları alanları göstermektedir. Bir çocuğun belli derslerde notlarının düşük olması, veya bütün derslerdeki notlarının zayıf olması onun sadece okul ve derslerde zorlandığını değil, sosyal hayatında veya aile yaşantısında da problemleri olabileceğini gösterebilmektedir. Bu nedenle çocuklarımızın zayıf notlarını doğrudan zeka, beceri veya çalışkanlık/tembellik olarak değerlendirmek yerine, bu problemlerin nereden kaynaklanabileceğini düşünmekte fayda vardır. Doğrudan suçlama, kızma, bağırma veya cezalandırma yerine, önce zaman verilmeli, ebeveynler problemin nelerden kaynaklanabileceğine dair fikir yürütmelidirler. 

Anne Babalar Olarak Karnelere ve Notlara Nasıl Tepki Vermeliyiz? 

Çocuklarının başarılı bir okul hayatları olduğunu görmek isteyen ebeveynler olarak, öncelikle onların karne notlarına tepki verirken “genelleme ve kıyaslama” yapmaktan kaçınmamızda fayda vardır. Zayıf ders notları sonucunda, “Tembellik yaptığın için bütün derslerin zayıf, Ali o dersten yüksek not almış, sen niye alamadın?, Böyle giderse liseye zor gireceksin,” gibi cümleler kurmaktan kesinlikle kaçınılmalı, çocukları teşvik edici, motivasyon verici ve destekleyici cümleler kullanılması tavsiye edilmektedir. 

Karne ve Sınav Notlarına Karşı Ödül Verme 

Çocuklarımızın akademik hayatlarında, geçmesi gereken dersler, öğrenmesi gereken bilgiler ve almaları gereken bazı notlar vardır. Bütün bu sorumluluklar onların ilkokul, ortaokul ve lisede, zaten yapması gereken görevlerdendir. Çocuklarımızın normal şartlarda gerçekleştirmesi gereken bu sorumlulukları, aşırı pahalı ve değerli hediyeler ile taçlandırdığımızda, bu sefer onlar, bu notları ve başarıyı, o önemli hediyelere ulaşmak için kazanmaya çalışacaklardır. Bu durumda çocuklarımızın sorumluluk bilinci olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Bu nedenle, başarılarını kutlamak için maddi değeri aşırıya kaçmayan, manevi değeri yüksek, onları memnun edecek tebrik etme yolları düşünülmelidir. 

“Karnedeki notlar, senden daha değerli değil” hissini verebilmek 

Karne günü sonrası veya öncesinde, çocuklarımıza notların ve zayıfların, ondan daha değerli olmayacağını, başarı ve başarısızlığın her an değişebileceği fakat onun değerini veya sevilmesini etkilemeyeceğini hissettirmek önemlidir. Bu konuda karne alımından önce net bir şekilde açıklama yapılabilir, anne ve babalar kendi düşüncelerini söyleyebilir veya sonrasında verdikleri tepkiler ile bunu çocuklara hissettirebilirler. Bu şekilde bir tutum sergilendiğinde karne gününün çocuklar üzerindeki stresi ve baskısı azalacak, karne notları, sorumluluklarını gözden geçirecekleri bir araç haline gelecektir.